De Berg der Barmhartigheid in Tongeren. Welk een mooie plek moet dat geweest zijn…
Maar de werkelijkheid was anders. De Berg der Barmhartigheid (Mont de Piété) was een openbaar (dus door de stad ingericht) pandjeshuis. Zo kon je tegen een lage rente zilverwerken, juwelen, … in pand geven.
De Montes ontstonden in Italië tijdens de vijftiende eeuw en waren een reactie van de steden tegen de geldwoekeraars. De eerste Berg der Barmhartigheid werd opgericht in 1462 in Perugia door twee franciscanen. Vanuit kerkelijke hoek was er echter tegenstand. De Bergen moesten uiteraard wel een beperkte interest vragen om zichzelf in stand te kunnen houden, maar dat was tegen de kerkelijke wetgeving. Die tegenstand was niet zo verwonderlijk gezien de relatie van de belangrijkste Italiaanse families (die hun fortuin vaak uit woekerleningen haalden) en de kerk. Denk maar aan de families Orsini, Medici, Farnese, …
In 1515 werden de Bergen door paus Leo X wettig verklaard en zo verspreiden ze zich over de rest van Europa. In de Spaanse Nederlanden (waar wij niet toe behoorden) doken ze op in Ieper (1543), Brugge (1572), Brussel (1618), Antwerpen (1620), …
De eerste Berg der Barmhartigheid in het Land van Luik werd opgericht te Luik zelf in 1626. Nadien volgden Hoei (1626), Sint-Truiden (juni 1627), Tongeren (november 1627), Dinant en Thuin.
Vanaf de oprichting te Luik werd er ook een overkoepelende organisatie opgericht.
In Tongeren werd burgemeester Gerard van Castart aangesteld als vertegenwoordiger. Pas in 1643 werd hun werking bestendigd met de aankoop van een huis in de Hondstraat. Niet toevallig dat dit huis werd verkocht door de erfgenamen van diezelfde Gerard van Castart. Afgevaardigde in Tongeren was in 1643 Tilman Festiens en vertegenwoordiger voor het Luikerland een zeker Simon Moullus.
Op basis van een bronnenonderzoek hebben we dat huis kunnen identificeren als het huidig pand Hondsstraat nr. 8 (voormalig restaurant Le Dôme van de familie Vroonen). Toevallig of niet was de Hondsstraat de plek waar Joden en Lombarden zich al in de dertiende eeuw vestigden. Zij stonden in de wijde omgeving bekend als geldwoekeraars.
De Berg der Barmhartigheid in Tongeren was echter geen lang leven toegekend. In augustus 1677 brandde het pand af tijdens De Grote Brand. Het werd niet heropgebouwd en in 1691 werd de lege plek eigendom van Lucas Tiecken.
De Berg der Barmhartigheid verdween uit de Tongerse bronnen…
Sinds 1848 is het in pand geven van voorwerpen voor een lening bij wet verboden tenzij in de Bergen der Barmhartigheid. Deze stierven echter langzaam uit en momenteel is in België enkel nog de Brusselse in werking. www.montdepiete.be
Het meest uitgebreide standaardwerk over de Bergen der Barmhartigheid is nog steeds de “Etudes historiques et critiques sur les Monts-de-Piété en Belgique” van P. De Decker 1844). Online te lezen via google https://play.google.com/store/books/details?id=ISFEAAAAcAAJ&rdid=book-ISFEAAAAcAAJ&rdot=1
Geen opmerkingen:
Een reactie posten