Brouwers in Tongeren

Aanstaande donderdag wordt het tweede deel van de historische uitgave De Bulletin voorgesteld. Eén van de artikels, geschreven door Nico Olislagers, gaat over de Tongerse bier- en limonadebrouwers in de negentiende en twintigste eeuw.

Naar aanleiding van dat artikel hebben we op “Het Geheugen van Tongeren” de brouwers van Tongeren centrum in kaart gebracht op drie kantelmomenten in de geschiedenis. http://www.gis3700.be/geheugenvantongeren/maps/brouwerij.html

 

Rond 1670 (voor de stadsbranden van 1673 en 1677) waren er bijna vijftig grote en kleine brouwers actief in de stad. De meeste van hen waren verbonden aan een herberg zoals De Pauw in de Cruysstraat (nu de Delhaize), De Helm op de markt (nu de Casque), De Pelikaan (Lido), De Vis (Au Phare), etc. De ambachten hadden in die periode nog grote macht. Vanaf het einde van de zeventiende eeuw en in de achttiende eeuw werd de greep van de prins-bisschop op de steden verstevigd waardoor de ambachten aan invloed verloren. Zeker op het einde van de achttiende eeuw zien we ook dat verschillende ondernemers van buiten Tongeren de markt komen verstoren. Bier werd trouwens al eeuwenlang ingevoerd, vooral uit Hoegaarden.

Een volgend kantelmoment is rond 1840 toen de traditionele brouwers, afkomstig uit ambachtsfamilies, evolueerden naar exporterende brouwerijen. Een derde kantelmoment is in de eerste helft van de twintigste eeuw toen het merendeel van de brouwers evolueerden naar bierhandelaars en niet meer zelf brouwden.

 

Interessant is ook een brouwrecept dat we hebben teruggevonden in het notariële archief. Het recept dateert uit 1805 en beschrijft de methode volgens welke de brouwers al eeuwenlang hun bier maakten :

“Men begint het brouwen met ongeveer één derde water op de “farine” (gemalen tarwe). Vervolgens giet men dit in de afkoeler en laat het staan tot ’s anderendaags.

Hierna maakt men zo heet mogelijk water en voegt dit toe aan de “farine” (gemalen tarwe). Dit vormt het eerste goede bier waaraan men hop kan toevoegen.

Dit giet men opnieuw in de afkoeler waarbij het tweede goede bier wordt gemaakt.

Tenslotte maakt men een tweede brouwsel met dezelfde bloem en opnieuw met heet water. Nadat dit in de afkoeler gegaan is, kan men de “drek” bewaren om aan de beesten te geven.”