De wikipedia-pagina over “feest” vertelt het volgende : een feest is een samenkomst van een onbepaald aantal personen ter gelegenheid van een heuglijke gebeurtenis of een gedenkdag.
De heuglijke gebeurtenis kan een huwelijk, verjaardag of geboorte zijn. Een feest kan ook zonder directe aanleiding plaatsvinden. Feesten worden ook wel partijen genoemd, waarbij drank en voedsel tot ieders beschikking staan. Muziek kan, alsmede versiering, onderdeel zijn van een goed feest.
Om het feestelijk karakter van de bijeenkomst te benadrukken kan men feestkleding en sieraden dragen, al dan niet in overeenstemming met de etiquette…
Charles Thys was absoluut niet gekend als een groot feestvierder, maar een goed glas wijn en een lekkere hap konden hem zeker smaken. We vinden dan ook in zijn collectie een veertigtal stukken terug over “feesten in Tongeren”. Het zijn enerzijds uitnodigingen die hij heeft ontvangen en stukken over feesten die hij heeft bijgewoond zoals van de Société d’Union. En anderzijds zijn het heel wat bijzondere stukken die hij heeft verzameld uit die tijd zoals bijvoorbeeld over het carnaval.
Bij zijn uitnodigingen zit onder andere die voor de inhuldiging van het standbeeld van Ambiorix met bijhorende menukaart van het diner dat nadien in de feestzaal werd aangeboden voor onder andere koning Leopold II.
Als jager was Charles Thys ook aanwezig op de Sint-Hubertusfeesten waar we ook een uitnodiging van hebben teruggevonden.
Leuk voor de petite histoire zijn echter de stukken die hij heeft verzameld over het Tongers carnaval.
De stoet zoals we die nu kennen trok de eerste keer door de straten op 24 februari 1952. Mits een “maskerkaart” mocht men zelfs verkleed gaan. Het dragen van een moembakkes was doorheen de rest van het jaar namelijk verboden. De organisatie van het carnaval werd geleid door het stedelijk feestcomité dat in 1951 was opgericht. Geen simpele zaak met een nogal levende rivaliteit tussen de verschillende zalen, verenigingen, voetbalclubs… Er moest daarom een “systeem” bedacht worden waarbij iedereen aan bod kwam : ’s zaterdags kinderstoet, zondag grote carnaval en ’s avonds bal in het Volkshuis, ’s maandags bal in Concordia en ’s dinsdags bal in Casino… Woensdag werden bij de apotheker pillekes tegen de sjait en de preddel gehaald…
Het feestcomité werd in 1955 herdoopt tot de “Orde van Morepoit tot Bukeberg”. In die periode ontstonden ook de reuzen Rukes en Bet en hun zoon Jeangke die op de Riedijk werd geboren. http://www.riddersvanmorepoittotbukeberg.be/home.html
Het carnaval in Tongeren is echter veel ouder dan 1952. Oorspronkelijk was het een katholiek feest dat plaatsvond in de drie dagen voor Aswoensdag. Eén van de oudste vermeldingen van carnaval in Vlaanderen zou zelfs te Tongeren zijn. Op 7 februari 1535 verbood de stad om op Vastenavond vermomd rond te lopen. Feesten mocht wel. Vermoedelijk is het carnaval zelfs nog ouder want al in 1478 komen we het verbod op vermommen tegen en in rekeningen uit het begin van de vijftiende eeuw is er sprake van muzikanten en het schenken van drank met Vastenavond.
Dat verbod op verkleden bleef, zoals we zien in 1569 toen twee personen werden veroordeeld omdat ze met “duivelskleren” hadden rondgelopen. Of in 1620 toen mensen werden vervolgd die “in nonnenkleren hadden rondgelopen met een bel en rad aan het hoofd en een windmolen van kaartspelen in de hand”. Of in 1790 toen een zekere Jan Timmermans uit Kortessem verkleed had rondgelopen in Tongeren, met siroop op zijn gezicht gesmeerd en aan het vechten was geraakt…
Het carnaval zoals we het nu kennen in Vlaanderen ontstond in de negentiende eeuw. Oudste doorlopende stoet is de Halfvastenstoet van Maaseik die al uitgaat sinds 1865.
Vier jaren eerder, op 2 maart 1862, vond in Tongeren een eerste cavalcade plaats sinds de achttiende eeuw. Dit soort verkleedde optochten vonden regelmatig plaats met bijhorende bals in Concordia en Casino, maar niet jaarlijks, tot de nieuwe stoet er kwam in 1952.
De jaren daarvoor, jaren 1830-1850, vonden er weliswaar ook cavalcades en bals plaats, maar die waren dan gekoppeld aan Tongeren kermis of aan belangrijke gebeurtenissen zoals de viering van 25 jaar België…
Voorbeeld van een mooie optocht is de stoet die op 21 en 26 februari 1871 doorheen de stad trok. Duizenden bezoekers trokken naar de stad om de stoet te zien die vanaf Bilzerpoort vertrok. Voorop liepen de zwaarddansers (Machielen) gevolgd door wagens van de leerlooiers, schoenmakers, de Calabreesche rovers, enzovoort. Publiekstrekker was de Moep, de grootste muilentrekker van Tongeren, en een “groot panorama waar men voor 5 centiemen de grootste wonderen van de wereld kon zien”…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten