In de periode dat Charles Thys zijn stukken verzamelde, was er één hot topic in Tongeren. In de periode 1830-1840 had iedereen het over de rechtbank, vanaf de jaren 1880 waren er de politieke conflicten en de schoolstrijd. Maar in de tussentijd ging de aanleg van een spoorlijn over ieders lippen.
De eerste spoorlijn van België, de lijn Brussel-Mechelen, werd in 1835 geopend. In de daaropvolgende jaren werden er door de Belgische Staat een 400 kilometer spoorwegen aangelegd. Vanaf 1843 volgden privé-investeerders. Tegen 1870 had de Staat circa 860 kilometer spoorwegen en privébedrijven 2.300 kilometer. Die laatste werden vanaf toen systematisch genationaliseerd.
Einde negentiende eeuw was een volgende “mijlpaal” voor de spoorwegen met de oprichting van de Nationale Maatschappij voor Buurtspoorwegen die voor Tongeren en de omgeving tot de jaren 1950 van zeer groot belang was.
Laatste grote “mijlpaal” was in de jaren 1930 de start van de electrificatie van de spoorwegen…
Op 25 mei 1856 besliste de Belgische regering tot de aanleg van een spoorlijn van Bilzen via Tongeren naar Luik (lijn 34). Het duurde vijf jaar alvorens iemand de concessie wilde lichten zodat pas op 10 december de “Compagnie du chemin de fer de Tongres à Bilzen” werd opgericht. Op 9 november 1863 vertrok de eerste trein van Tongeren naar Bilzen en een jaar later reed de eerste trein van Tongeren naar Glons. Wie meer wil lezen over het tot stand komen van deze spoorlijn 34 raden we volgende links aan http://rixke.tassignon.be/spip.php?article140&artpage=6-6&lang=fr en http://www.landrada.be/varia/artikels_tesi/26_spoorlijn.pdf
De eerste proeftrip liep al bijna meteen fout af. De trein was om 11u vertrokken uit Munsterbilzen met acht personen aan boord. Voorbij Hoeselt ontspoorde de locomotief waarbij de machinist verbrand geraakte. De passagiers moesten uit de raampjes kruipen en te voet terugkeren.
De start kende echter niet alleen technische moeilijkheden. Ook met de uitbating, de concessie, liep het niet vlot. Geruzie tussen directieleden, financiële problemen, etc. kenmerkten de beginperiode.
Over de opening van de lijn, de latere uitbating, enzovoort is veel materiaal aanwezig. Maar over het getouwtrek en de vele voorstellen uit de jaren 1840-1860 is voor Tongeren amper informatie te vinden. Daarmee dat de veertigtal stukken die Thys verzamelde zo een rijke bron aan gegevens zijn.
Getoond worden enkele afbeeldingen uit de collectie. De stukken zijn raadpleegbaar in de leeszaal net zoals de bestaande collecties over het station en de buurtspoorwegen.
Het eerste stuk dat we tonen (anno 1856) is een zogenaamde dialoog, eerder een politiek stuk, tussen gemeenteraadslid en voormalig provincieraadslid Tournaye en een zekere “maitre Pierre” die geïdentificeerd is als meneer Petit de Rosen. Beide Tongenaren gaan in discussie over de aanleg van een spoorlijn en de (politieke) vertragingen die er zijn.
Het tweede stuk is een brief van het gemeentebestuur van Koninksem (anno 1859), gericht aan de Belgische Staat, om de spoorlijn van Tongeren te promoten. Deze kan de verkoop van hun landbouwproducten bevorderen.
Het volgende stuk (einde jaren 1850) is een vergelijking van twee mogelijke spoorlijnen van Hasselt via Tongeren naar Luik. De ene lijn loopt via Bilzen, de andere via Wimmertingen. Geen van deze lijnen is op die manier gerealiseerd, noch de lijn naar Luik.
Het vierde stuk (1860) is de melding door La Vedette du Limbourg dat de concessie getekend is voor de lijn Bilzen-Tongeren.
Het vijfde stuk (1861) is een lied geschreven op de maten van het Belgisch volkslied en gaat over de nakende gemeenteraadsverkiezingen van juli 1861 en de relatie met de spoorlijn.
Laatste stuk dat we als voorbeeld geven (1861) uit de collectie Thys is een Franstalig lied “Le progrès par la liberté” en is eveneens te kaderen binnen de nakende gemeenteraadsverkiezingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten